معیشت ایرانی‌ها در آستانه نوروز؛ آمار بین‌المللی چه می‌گوید؟

 

وضع معیشت ایرانی‌ها روز به روز بدتر می‌شود. برای مثال قیمت گوشت طی یک سال گذشته دو برابر شده و تورم ۳۲ درصدی پیش‌بینی شده، اما دستمزدها فقط ۲۰ درصد افزایش خواهد یافت.

در حالی که مردم ایران تورم ۴۷ درصدی را در سال جاری پشت سر گذاشتند و سال ۱۴۰۳ نیز صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی تورم بالای ۳۲ درصدی کرده است، حداقل دستمزدها فقط ۲۰ درصد افزایش می‌یابد. البته برآورد صندوق در ابتدای زمستان منتشر شده بود؛ زمانی که نرخ دلار ۵۳ هزار تومان بود، نه مانند اکنون که به ۶۰ هزار تومان اوج گرفته است.

تاکنون بارها گزارش‌های رسمی دولتی یا تحقیقات میدانی رسانه‌های داخلی ادامه روند نزولی وضعیت معیشتی مردم را تایید کرده، اما مقامات جمهوری اسلامی کماکان اصرار دارند و وانمود می‌کنند که ترجیح مردم ایران به جای رفاه و معیشت، حفظ جمهوری اسلامی است.

بی‌هیچ تردیدی چنین ادعایی نه با واقعیت‌های فساد گسترده حکومتی و نه با سرکوب‌های شدید و فضای خفقان حاکم بر جامعه ایران همخوانی دارد؛ مردمی که هر سال به بار مشکلات معیشتی آنها اضافه می‌شود و با کمترین اعتراضی به شدت سرکوب می‌شوند.

نتایج انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی نیز نشان می‌دهد که حاکمیت بدون توجه به خواست‌های مردم، کماکان سیطره خود بر قدرت را افزایش می‌دهد و امیدی به گشایش اقتصادی در کار مملکت و بهبود رفاه شهروندان نیست

سال ۱۴۰۱ ریال ایران به کم‌ارزش‌ترین ارز جهان تبدیل شد و در سال ۱۴۰۲ دوباره یک‌پنجم ارزش خود را از دست داد و انتظار می‌رود سیر نزولی ارزش ریال کماکان ادامه یابد.

کمتر آمار بین‌المللی‌یی وجود دارد که ایران از لحاظ یکی از شاخص‌های اقتصادی و انسانی در قعر جدول نباشد.

نکته مهم‌تر اینکه، خانوارهای ایرانی بسیاری از اقلام غذایی ضروری و هزینه‌های فرهنگی را از بودجه مصارف خانواده حذف کرده یا به شدت کاهش داده‌اند؛ موضوعی که تاثیرات مخرب درازمدت و عمیقی بر سلامت و آینده کودکان کشور خواهد داشت.

تنها نگاهی به سقوط سهمگین مصرف مواد پروتئینی و میوه‌جات کشور نشان می‌دهد که سلامت انسان‌ها، خصوصا کودکان تا چه میزان در معرض خطر قرار دارد.

مصرف گوشت

آمارهای جدید سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، فائو، نشان می‌دهد که مصرف گوشت قرمز ایرانی‌ها در سال ۲۰۲۳ به ۷۳۲ هزار تن رسیده و تنها در سه سال افتی ۳۲ درصدی داشته است.

حتی مصرف گوشت مرغ در ایران در این مدت ۱۴ درصد افت نشان می‌دهد و اتفاقا بیشترین افت مربوط به سال ۲۰۲۳ است که نشان می‌دهد مردم ایران دیگر قادر به حفظ گوشت ارزان‌تر مرغ در سبد غذایی خود نیز نیستند

بد نیست مقایسه‌ای با وضعیت سرانه مصرف گوشت شهروندان ترکیه و ایران داشته باشیم، چرا که هر دو کشور طی چند سال گذشته با تورم افسارگسیخته مواجه بوده‌اند، با این تفاوت که دولت ترکیه دستمزدها را همپای تورم افزایش داده، اما در ایران دولت مردم را به حال خود رها کرده و حتی بار مشکلات دولت را به گردن مردم انداخته است.

سرانه مصرف گوشت شهروندان ترکیه هم‌اکنون ۵۰ درصد بیشتر از شهروندان ایرانی است. در حالی که سرانه مصرف گوشت قرمز و سفید ایرانی‌ها در مجموع طی سه سال گذشته ۲۰ درصد افت کرده، این رقم در ترکیه حتی ۲۰ درصد افزایش یافته است.

حتی به رغم واردات گوشت منجمد بی‌کیفیت و نسبتا ارزان، طی یک سال گذشته قیمت گوشت در ایران دو برابر شده است.

امنیت غذایی

آخرین گزارش "امنیت غذایی" بانک جهانی نشان می‌دهد که ایران در میان ۱۰ کشور با بالاترین نرخ رشد اقلام غذایی قرار دارد.

از طرف دیگر آمارهای فائو نشان می‌دهد که سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی ایران از سال ۲۰۰۰ تا  ۲۰۲۱ هیچ تغییری نداشته و ۱۱ درصد ثابت مانده است. این نهاد بین‌المللی گزارش وضعیت دو سال گذشته را منتشر نکرده، اما گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی بخش کشاورزی طی دو سال گذشته در تمام فصول منفی بوده است.

از سوی دیگر طبق آمارهای گمرکی ایران، واردات اقلام اساسی که بخش اعظم آن را مواد غذایی تشکیل می‌دهد، در ۱۱ ماه سال ۱۴۰۲ حدود ۵ درصد کاهش یافته و به زیر ۱۸ میلیارد دلار رسیده است.

ایران طی ۱۱ ماه سال ۱۴۰۲ حدود ۳.۵ میلیارد دلار ذرت، ۲.۳ میلیارد دلار روغن خوراکی و بیش از ۲ میلیارد دلار دانه‌های روغنی، ۱.۲ میلیارد دلار برنج و یک میلیارد دلار گندم وارد کشور کرده است.

در کنار وضعیت اسفناک حوزه کشاورزی و بحران آب کشور، وضعیت دامداری نیز به شدت بحرانی است و آمارهای رسمی دولتی حاکی از افت ۲۹ درصدی تولید گوشت در کشور است.

همه این عوامل نشان می‌دهد که از یک‌سو کشور تا چه میزان به واردات اقلام غذایی وابسته است و از سوی دیگر سفره‌های مردم نیز تا چه حدی طی یک سال کوچکتر شده است.

آمارهای فائو نشان می‌دهد، شمار ایرانی‌هایی که توان تامین رژیم غذایی سالم را ندارند، از ۱۲ میلیون نفر در سال ۲۰۱۷ به ۲۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۱ رسیده است. هنوز آمارهای جدیدی درباره وضعیت سوءتغذیه در کشور منتشر نشده، اما با توجه به تشدید بحران معیشتی در کشور طی دو سال گذشته، شکی نیست که شمار این افراد افزایش چشمگیری داشته است.

تیرماه سال ۱۴۰۲ هادی موسوی‌نیک، مدیرکل پیشین دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از بحرانی شدن "اوضاع سوءتغذیه در ایران" خبر داد و اعلام کرد که ۵۷ درصد ایرانیان سوءتغذیه دارند و بیش از ۱۴ میلیون کودک ایرانی کالری لازم را دریافت نمی‌کنند.